herb Grudziądza
Logo BIP
Biuletyn Informacji Publicznej
gmina-miasto Grudziądz
Urząd Miejski w Grudziądzu
Logo ePUAP
panorama Grudziądza

IV. Grudziądz w roku 2007

poprzednia strona

IV. GRUDZIĄDZ W ROKU 2007

Tabela 1. Podstawowe dane liczbowe o mieście w 2007 r.

 Powierzchnia miasta

57,76 km²

 Ilość mieszkańców

97 217

 W tym kobiety

51 297

 Gęstość zaludnienia na 1 km²

1683

 Bezrobotni zarejestrowani

7205

 W tym bezrobotne kobiety

4502

 Podmioty gospodarki narodowej

9009

Źródło: Urząd Miejski w Grudziądzu, Powiatowy Urząd Pracy w Grudziądzu, Urząd Statystyczny w Bydgoszczy

4.1. Synteza diagnozy
4.1.1. Położenie i podstawowe cechy przestrzeni miasta

          Grudziądz położony jest w północnej części województwa kujawsko-pomorskiego. Obszar miasta zajmuje 57,76 km² i znajduje się w strefie oddziaływania Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T, łączącej Skandynawię poprzez aglomerację trójmiejską, Grudziądz, Toruń, Łódź z Europą Południową. W pobliżu wschodniej granicy administracyjnej miasta przebiega główna magistrala gazowa Północ-Południe, a bezpośrednio przez miasto przebiega jedna z najważniejszych na północy kraju elektroenergetyczna linia przesyłowa wysokiego napięcia. Grudziądz wyznaczony został jako węzeł autostrady A1 z przeprawą mostową przez Wisłę. Podstawowymi wyznacznikami przestrzennego położenia miasta są:

  • lokalizacja w pobliżu głównych ośrodków województwa (w odległości ok. 70 km od Bydgoszczy i ok. 60 km od Torunia);
  • bliskość trójmiejskich portów morskich (ok. 120 km) oraz portów lotniczych (Bydgoszcz – ok. 70 km, Gdańsk – ok. 120 km);
  • zróżnicowanie naturalnych warunków rozwoju – bliskie usytuowanie wiślanego brzegu i wzniesienia Kępa Strzemięcińska i Forteczna, duża lesistość w obszarze administracyjnym miasta, trzy jeziora w granicach administracyjnych, oryginalne układy krajobrazowe i architektoniczne;
  • wielofunkcyjny charakter rozwoju miasta – blisko 100 tysięczny ośrodek miejski o znaczeniu regionalnym, znaczący ośrodek administracyjny, kulturalny i edukacyjny, różne gałęzie przemysłu, rozwinięte usługi i handel, infrastruktura komunikacyjna i transportowa, turystyka i rekreacja, sport, usługi i świadczenia zdrowotne, dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna (składowisko odpadów stałych, oczyszczalnia ścieków, sieć elektroenergetyczna wysokiego napięcia (400 kV) wraz z jedną z najważniejszych rozdzielni elektroenergetycznych w północnej Polsce);
  • system komunikacyjny i infrastruktury drogowej tworzą: autostrada A1, drogi o kierunku zachód – wschód: krajowa nr 16 i wojewódzka nr 534 oraz droga o kierunku północ – południe: krajowa nr 55.

          Struktura przestrzenna miasta została ukształtowana w długim procesie rozwoju. Walory krajobrazowe, architektoniczne i przyrodnicze miasta i okolic czynią je atrakcyjnymi do zamieszkania.

4.1.2. Ludność

          Grudziądz zamieszkuje 97 217 mieszkańców (stan na dzień 31.12.2007). Od 1994 roku (104 304 mieszkańców) liczba ludności miasta stopniowo maleje, a od 2003 roku nie osiąga poziomu 100 000 osób. Niekorzystne zmiany demograficzne wynikają przede wszystkim z utrzymującego się od kilku lat niskiego poziomu przyrostu demograficznego, starzenia się społeczeństwa oraz migracji mieszkańców. Większość mieszkańców Grudziądza stanowią kobiety, tj. 52,8%.
          Gęstość zaludnienia wynosi obecnie 1683 osób na 1 km² i kształtuje się na poziomie charakterystycznym dla dużych miast Polski.
          Grudziądz, usytuowany w centralnej części Pomorza Nadwiślańskiego, pełni rolę naturalnej stolicy regionu, jako ośrodek administracyjny, kulturalny i gospodarczy. Potencjał ludnościowy tego regionu to prawie 300 tys. mieszkańców, zamieszkujących w takich miejscowościach jak: Świecie n/Wisłą, Nowe n/Wisłą, Chełmno, Wąbrzeźno, Jabłonowo Pomorskie, Łasin, Rogóźno.

Wykres 1.

Źródło: Urząd Miejski w Grudziądzu

4.1.3. Wartości lokalne: kultura i tożsamość

          Poczucie tożsamości lokalnej i regionalnej jest w mieście zróżnicowane. Społeczność lokalna jest dobrze zorganizowana, a tradycje lokalne i regionalne, w tym szczególnie uznawane za tradycyjne wartości pomorskie – ukształtowane historycznie, mają trwałe miejsce w wartościach kulturowych regionu. Grudziądz wyróżnia historycznie wielokulturowość, stanowiąca mieszankę dziedzictwa polskiego i pruskiego. Jej materialnym odzwierciedleniem są liczne zabytki i obiekty kulturowe. Znaczenie ponadregionalne mają niewątpliwie zespoły zabytkowe Grudziądza (spichrze o unikatowej zabudowie panoramicznej w Europie), liczne obiekty sakralne, reprezentujące w szczególności architekturę barokową, zespół fortyfikacji z Cytadelą z okresu pruskiego. Związki z miastem utrzymują wychowankowie Centrum Wyszkolenia Kawalerii, której siedzibą był w okresie międzywojennym Grudziądz. Szansą rozwoju jest spójna i konsekwentnie realizowana koncepcja promocji wykorzystania dziedzictwa kulturowego dla wzmocnienia świadomości historycznej i tożsamości regionalnej oraz podniesienia atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej miasta. Inicjatywy kulturalne o znaczeniu regionalnym i krajowym (Festiwal Muzyki i Sztuki Krajów Nadbałtyckich „Probaltica”- pod patronatem Ministerstwa Spraw Zagranicznych cieszący się zainteresowaniem uznanych kompozytorów, m.in. Krzysztofa Pendereckiego, Ogólnopolski Festiwal Teatralny, Ogólnopolski Przegląd Poezji Śpiewanej) tworzą wartości kultury współczesnej dla społeczności i podnoszą walory atrakcyjności miasta.

4.1.4. Edukacja

          Grudziądz charakteryzuje się dobrze rozwiniętym sektorem edukacyjnym, począwszy od poziomu szkół podstawowych, po szkolnictwo wyższe. W mieście funkcjonuje 15 szkół podstawowych, 12 gimnazjów, 6 liceów ogólnokształcących, 8 zespołów szkół średnich, 4 szkoły wyższe, a uczniowie spoza miasta mają do dyspozycji dwie bursy szkolne.
          Poniższy wykres przedstawia liczbę uczniów w poszczególnych zespołach szkół średnich w Grudziądzu. Najwięcej uczniów – 23,57% kształci się w Zespole Szkół Gastronomiczno-Odzieżowych, nieco mniej w Zespole Szkół Mechanicznych – 15,6%, Zespole Szkół Budowlanych i Plastycznych – 15,2% oraz Zespole Szkół Technicznych – 14,71%.

Wykres 2.

Źródło: Urząd Miejski w Grudziądzu

          Władze samorządowe miasta wykazują wysoką elastyczność uwzględniając w zarządzaniu oświatą wymagania rynku pracy. Wdrażanie nowych kierunków kształcenia zawodowego uzgadniane jest z Powiatową Radą Zatrudnienia i Powiatowym Urzędem Pracy. Jednocześnie likwidowane są kierunki nauczania nieadekwatne do współczesnego rynku pracy. Pozwala to na uniknięcie wchodzenia na rynek pracy absolwentów, posiadających kwalifikacje nieprzystające do oczekiwań pracodawców.
          Grudziądzkie szkoły zawodowe kładą nacisk na praktyczną naukę zawodów współpracując w tym celu z lokalnymi przedsiębiorstwami działającymi w różnych branżach. Solidną bazę do odbywania praktyk przez uczniów szkół zawodowych, średnich i policealnych stanowi Centrum Kształcenia Praktycznego, w którym funkcjonują pracownie i laboratoria wykorzystujące nowoczesne techniki i technologie.
          Szkoły grudziądzkie już od kilku lat biorą udział w ogólnokrajowym programie „Dzień Przedsiębiorczości” pod Patronatem Prezydenta RP przy współpracy Konfederacji Pracodawców Prywatnych i tym samym należą do grona najaktywniejszych szkół w Polsce.
          Grudziądzkie szkoły uwzględniają również w swojej ofercie potrzeby edukacyjne osób dorosłych. Najszerszą ofertą dla dorosłych dysponuje Centrum Kształcenia Ustawicznego. Słuchacze korzystają z form kształcenia zaocznego, wieczorowego i eksternistycznego oraz form pozaszkolnych (kursy przygotowujące do egzaminów eksternistycznych). Formy te umożliwiają osobom dorosłym podniesienie poziomu wykształcenia ogólnego i zawodowego, pomagają podnieść poziom kwalifikacji oraz nabyć nowe kompetencje i umiejętności.
          Od kilku lat Grudziądz posiada ofertę edukacyjną w zakresie szkolnictwa wyższego. W mieście prowadzony jest Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, oraz Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Politechniki Gdańskiej. Ponadto w Grudziądzu działają dwie niepubliczne wyższe szkoły zawodowe: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi oraz Grudziądzka Szkoła Wyższa, przy której istnieje możliwość uczęszczania na studia podyplomowe.
          Młodzież naszego miasta chętnie bierze udział w międzynarodowej wymianie międzyszkolnej. Partnerska wymiana międzyszkolna z innymi krajami (głównie Niemcami, Holandią czy Belgią) odbywała się do tej pory w ramach projektów Sokrates i Leonardo da Vinci, jak też w ramach działań poza programami międzynarodowymi.
          W ciągu kilku ostatnich lat uczniowie szkół ponadgimnazjalnych oraz studenci otrzymywali stypendia dofinansowywane ze środków unijnych. Ponadto w 2007 roku realizowany był w mieście rządowy program wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, w ramach którego zorganizowano szereg zajęć pozalekcyjnych.
          Analiza wykształcenia ludności Grudziądza (dane na podstawie spisu powszechnego przeprowadzonego w 2002 roku) pokazuje, że Grudziądzanie charakteryzują się nieco niższym wykształceniem niż mieszkańcy największych miast naszego województwa. Grudziądz zamieszkuje mniejszy odsetek osób z wykształceniem wyższym (8,28% wśród osób w wieku 13 lat i więcej) niż Bydgoszcz (13,94%), Toruń (14,56%) czy Włocławek (10,85%).

Wykres 3.

Źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy

          Na podstawie powyższego wykresu można zauważyć, iż w 2002 roku najwięcej osób posiadało wykształcenie podstawowe, zasadnicze zawodowe lub policealne i średnie zawodowe, jednakże postępujący rozwój oferty edukacyjnej w Grudziądzu powinien stopniowo przekładać się na wzrost wykształcenia mieszkańców.

4.1.5. Struktura zatrudnienia i bezrobocie

          Wg stanu na dzień 31 grudnia 2007 roku liczba ludności Grudziądza wynosiła 97 217 osób. Zdecydowaną większość stanowią osoby w wieku produkcyjnym (65%), co może świadczyć o potencjale miasta, jako mającego widoczne szanse rozwojowe. Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowi 19,5% ogółu, natomiast w wieku poprodukcyjnym 15,5%. W przypadku osób w wieku poprodukcyjnym zdecydowaną większość stanowią kobiety (10 437 kobiet w tej grupie w stosunku do 4611 mężczyzn).

Wykres 4.

Źródło: Urząd Miejski w Grudziądzu

          Struktura zatrudnienia mieszkańców Grudziądza na przestrzeni ostatnich kilku lat wykazuje duże zróżnicowanie. W 1999 r. liczba pracujących w grudziądzkich podmiotach gospodarki narodowej zatrudniających powyżej 9 osób wynosiła blisko 24.400 osób. W kolejnych latach zaobserwować można było gwałtowny jej spadek będący wynikiem załamania polskiej gospodarki. Natomiast na przełomie ostatnich 4 lat znowu zaobserwować można stopniowy wzrost zatrudnienia.
Strukturę zatrudnienia wg sekcji PKD prezentuje poniższa tabela.

Tabela 2.

Pracujący * w Grudziądzu wg sekcji PKD
    1999 2003 2007
Ogółem 24 335 19 048 21 196
w tym: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, rybactwo 50 23 30
przemysł 7 759 5 912 6 028
budownictwo 1 642 1 191 1 769
handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów
samochodowych, motocykli
oraz art. użytku osobistego i domowego
4 021 2 947 4 215
hotele i restauracje - - 179
transport, gospodarka magazynowa i łączność 1 879 1 073 1 102
pośrednictwo finansowe 1 301 456 615
obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane
z prowadzeniem działalności gospodarczej
981 1 042 988
administracja publiczna i obrona narodowa,
obowiązkowe ubezpieczenia społeczne
i powszechne ubezpieczenia zdrowotne
1 192 1 830 1 760
edukacja 2 477 2 392 2 390
ochrona zdrowia i pomoc społeczna 2 160 1 339 1 475
działalność usługowa komunalna, społeczna
i indywidualna, pozostała
753 678 645

*pracujących do 9 osób oraz pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie

Źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy

          Niestety stale obserwuje się spadek liczby ludności w mieście, spowodowany w szczególności systematycznym odpływem wykształconej młodzieży do większych ośrodków, a także wyjazdami mieszkańców w wieku produkcyjnym do pracy w krajach Unii Europejskiej.
          Przyczyną takiej sytuacji jest między innymi niski poziom wynagrodzeń w grudziądzkich podmiotach gospodarczych. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2007 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto wynosiło w Grudziądzu 2 210,11 zł i odbiegało w znacznej mierze od średniej wojewódzkiej (2 424,21 zł), a także było zdecydowanie niższe od średniej ogólnopolskiej, wynoszącej 2 691,03 zł.
          Świadczy to, iż mimo stałego wzrostu wynagrodzeń, który prezentuje poniższy wykres, nadal pozostają one na niezadawalającym poziomie, powodującym odpływ ludności do innych miast.

Wykres 5.

Źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy

          Na zmniejszanie się liczby ludności wpływa również mało atrakcyjna i niewystarczająca ilość ofert pracy na lokalnym rynku (w 2007 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy dostępnych było 6834 ofert, z czego 1101 stanowiły staże), która ma także wpływ na utrzymywanie się wysokiej stopy bezrobocia.

Wykres 6.

Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Grudziądzu

          Na podstawie przedstawionego wykresu można zaobserwować, iż ponad 67% bezrobotnych to osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub gimnazjalnym i poniżej. Przedstawiciele tej grupy rzadko godzą się na zmianę dotychczasowych kwalifikacji zawodowych i równie rzadko podejmują dalszą naukę. Ta niekorzystna struktura (niski poziom aktywności zawodowej tych osób) ukształtowała się w wyniku zachodzących na przestrzeni ostatnich lat przemian gospodarczych. Gospodarka rynkowa wymagająca większej rzeszy osób z wykształceniem wyższym oraz specjalistów z różnych dziedzin, spowodowała, iż osoby o niskich kwalifikacjach mają często trudności ze znalezieniem zatrudnienia lub znajdują je wyłącznie w tzw. „szarej strefie”.

Wykres 7.

Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Grudziądzu

          Na podstawie powyższego wykresu można zauważyć, iż znacznie lepiej kształtuje się struktura wiekowa grudziądzkich bezrobotnych (ponad 40% bezrobotnych w Grudziądzu stanowią osoby do 34 roku życia). Niska średnia wiekowa wśród mieszkańców pozostających bez pracy może być podstawą do wysunięcia wniosku, iż są to osoby gotowe do podjęcia zatrudnienia.
          Władze miasta we współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w ramach podejmowanych działań dążą do ograniczenia poziomu bezrobocia i zwiększenia aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy.
          W ramach świadczonych usług Powiatowy Urząd Pracy w Grudziądzu wspiera bezrobotnych, którzy chcieliby otworzyć własną działalność gospodarczą, jednak nie posiadają wystarczających środków pieniężnych na ten cel. Osoby takie mogą skorzystać ze wsparcia udzielanego w formie bezzwrotnej dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej (jednorazowa kwota pieniężna).
          Bezrobotni mogą także skorzystać z bezpłatnych szkoleń, których głównym celem jest podniesienie kwalifikacji zawodowych.
          Powiatowy Urząd Pracy wspiera także grudziądzkich przedsiębiorców w szczególności poprzez refundację kosztów wyposażenia i doposażenia stanowisk pracy, a także poprzez umożliwienie im stosowania subsydiowanych form zatrudnienia.

4.1.6. Stan i struktura gospodarki lokalnej

          Od kilku lat na grudziądzkim rynku gospodarczym można zaobserwować szereg przemian, które w znaczący sposób wpływają na ilość podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Urzędzie Miejskim. Po wyraźnym wzroście liczby podmiotów w roku 2001 (7832) można było zaobserwować stopniowy spadek tej liczby, aż do roku 2004, w którym osiągnęła ona poziom 6544. Od roku 2005 liczba podmiotów zarejestrowanych w Urzędzie Miejskim utrzymuje się na względnie stałym poziomie, zmianie natomiast ulega jej struktura. Powstaje coraz więcej podmiotów oferujących różnego typu usługi, a także działających w sektorze budownictwa. Stały spadek można natomiast zaobserwować w sferze handlu zarówno obwoźnego, jak i stacjonarnego. Główne przyczyny takiej sytuacji tkwią w ustabilizowaniu się ilości placówek handlowych, która osiągnęła nienaturalny poziom w okresie boomu branży handlowej w początkach lata 90-tych, w powstawania na terenie miasta licznych obiektów handlowych wielkopowierzchniowych oraz placówek tzw. „sieciowych”, spadku ilości potencjalnych klientów, w związku z obniżeniem się liczby mieszkańców miasta, jak również słabym poziomie siły nabywczej ze względu na niewysoki stopnień zamożności grudziądzkiego społeczeństwa (niski poziom wynagrodzeń). W roku 2007 w ewidencji działalności gospodarczej zarejestrowanych było 6825 podmiotów, które grupowały się w poszczególnych branżach w sposób, który prezentuje poniższy wykres.

Wykres 8.

Źródło: Urząd Miejski w Grudziądzu

          Ogółem na grudziądzkim rynku w roku 2007 funkcjonowało 9009 podmiotów gospodarki narodowej, z czego zdecydowaną większość (99,8%) stanowiły przedsiębiorstwa z sektora małych i średnich przedsiębiorstw MŚP (tylko 14 podmiotów działających na terenie miasta stanowią duże przedsiębiorstwa, czyli zatrudniające powyżej 250 osób). W skład tej liczby wchodzą spółki prawa handlowego. W roku 2007 w systemie REGON z terenu Grudziądza zarejestrowane były 434 spółki prawa handlowego.

Wykres 9.

Źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy

          Liczba spółek prawa handlowego z roku na rok sukcesywnie wzrasta. Tendencja ta jest wynikiem m.in. rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw, a także napływu do miasta zagranicznego kapitału zewnętrznego (na terenie Grudziądza funkcjonują podmioty reprezentujące kapitał holenderski, niemiecki, szwedzki, amerykański).
          Jak już wspomniano wcześniej znaczącą rolę w rozwoju gospodarki lokalnej odgrywa wzrost sektora małych i średnich przedsiębiorstw, co jest zjawiskiem powszechnym zarówno w kraju, jak i w całej Unii Europejskiej. Struktura sektora MŚP na terenie Grudziądza przedstawia się następująco:

Wykres 10.

Źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy

          Jak można zauważyć ponad 95% podmiotów sektora MŚP stanowią mikro przedsiębiorstwa, których liczba na terenie Grudziądza w 2007 roku wyniosła 8576. W tym samym czasie na terenie miasta funkcjonowało 311 małych i 108 średnich przedsiębiorstw. Powyższe dane potwierdzają, iż sektor MŚP generuje na terenie miasta większość miejsc pracy, co wpływa korzystnie na redukcję bezrobocia. Tylko 4% MŚP jest w posiadaniu sektora publicznego, co wynika z ogólnej tendencji prywatyzacji takiego majątku.
          Sektor MŚP nie rozwija się jednak na satysfakcjonującym poziomie, czego przyczyną mogą być niedostateczne środki finansowe nie tylko na realizację inwestycji, ale również na prowadzenie bieżącej działalności. Ponadto przedsiębiorcy wykazują się słabą znajomością lokalnego rynku.
          Niekorzystnym czynnikiem wpływającym na działalność przedsiębiorstw jest także mały potencjał instytucji otoczenia biznesu (IOB), jak również niski poziom współpracy między tymi podmiotami. Zauważalny jest brak instytucji, która scalałaby działania IOB na terenie miasta. Dałoby to możliwość prowadzenia kompleksowych usług na rzecz lokalnych przedsiębiorców, co mogłoby w znacznym stopniu przyczynić się do wzrostu aktywności grudziądzkich firm, jak i do wzmocnienia działań propagujących przedsiębiorczość wśród mieszkańców miasta.
          Od kilku lat można jednak zaobserwować prorozwojowe działania władz miasta na rzecz lokalnych przedsiębiorców. Jedną z pierwszych inicjatyw było utworzenie w 2003 roku na terenie Grudziądza Funduszu Poręczeń Kredytowych. Początkowo działał on na rzecz przedsiębiorców w strukturach Urzędu Miejskiego, natomiast w kwietniu 2008 roku powołano do życia spółkę Grudziądzkie Poręczenia Kredytowe Sp. z o.o. Jej głównym celem jest wspieranie rozwoju gospodarczego małych i średnich przedsiębiorców w szczególności poprzez ułatwienie im dostępu do finansowania dłużnego oraz ich kompleksową obsługę w tym zakresie, w tym poprzez doradztwo i szkolenia. Obecnie w siedzibie GPK prowadzi działalność oddział Kujawsko-Pomorskiego Funduszu Pożyczkowego, w ten sposób obie instytucje zapewniają kompleksową obsługę przedsiębiorstw w zakresie usług finansowych. Działalność ta zostanie w następnym etapie poszerzona o usługi informacyjno-doradcze, szkolenia oraz obsługę inwestorów.
          Ważnym działaniem proinwestycyjnym było również powołanie w strukturach Urzędu Miejskiego funkcji opiekuna inwestorskiego, którego celem jest pomoc przedsiębiorcom w całym procesie inwestycyjnym zarówno w zakresie informacji, jak i doradztwa.
          Wychodząc naprzeciw inwestorom zewnętrznym w roku 2004 na obszarze miasta utworzono Grudziądzki Park Przemysłowy Sp. z o.o. Głównym celem działalności Parku jest udostępnianie przedsiębiorcom na preferencyjnych warunkach zarówno nieruchomości niezabudowanych wyposażonych w pełną infrastrukturę techniczną, jak i nowoczesnych obiektów przemysłowych.
W roku 2007 większość nieruchomości należących do GPP Sp. z o.o., jak również nieruchomości należące do Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa o łącznej powierzchni 115,9 ha zostały objęte Regionalnym Parkiem Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Przedsiębiorcy działającemu na terenie strefy ekonomicznej przysługuje pomoc publiczna z tytułu nowej inwestycji i/lub z tytułu utworzenia nowych miejsc pracy w związku z realizacją inwestycji w postaci ulgi w podatku dochodowym, zwolnienia od podatku od nieruchomości, możliwość wykorzystania programów pomocowych Powiatowego Urzędu Pracy w zakresie rekrutacji i szkolenia nowych pracowników.

Mapa 2. Obszar Regionalnego Parku Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej

Źródło: Urząd Miejski w Grudziądzu na podstawie mapy Azymutu

          Główne cele, jakie osiągnąć chcą władze samorządowe poprzez zlokalizowanie w Grudziądzu Regionalnego Parku Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej to zwiększenie zainteresowania inwestorów Grudziądzem, utworzenie nowych miejsc pracy, odwrócenie procesu migracji zarobkowej ludzi młodych i wykształconych, zmianę oblicza grudziądzkiego przemysłu poprzez wprowadzenie nowych technologii, a także zwiększenie konkurencyjności regionu poprzez jego dynamiczny rozwój gospodarczy.

Mapa 3. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru Regionalnego Parku Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w dzielnicy Wielkie Tarpno

Źródło: Urząd Miejski w Grudziądzu

          Ważnym elementem progospodarczych działań miasta było także opracowanie uchwał umożliwiających przedsiębiorcom działającym na terenie strefy ekonomicznej, jak i poza jej obszarem, skorzystanie ze zwolnienia od podatku od nieruchomości w ramach pomocy regionalnej oraz pomocy de minimis.
          Całość działań prowadzonych przez władze samorządowe ma na celu stworzenie spójnego systemu progospodarczego sprzyjającego nie tylko rozwojowi lokalnych przedsiębiorstw, ale także przyciągającemu do Grudziądza zewnętrznych inwestorów.

4.1.7. Infrastruktura komunikacyjna

          Lokalizacja Grudziądza na mapie komunikacyjnej przedstawia się bardzo korzystnie. W jego bezpośrednim sąsiedztwie przebiega, łącząca Skandynawię z południem Europy, budowana autostrada A1 wraz z przeprawą przez Wisłę i węzłem autostradowym „Grudziądz”, a około 5 km na zachód od miasta biegnie droga krajowa nr 1, łącząca porty Trójmiasta z granicą Polski z Czechami – w Cieszynie. Bezpośrednio przez miasto prowadzą dwie drogi krajowe: nr 16 oraz nr 55. Droga krajowa nr 16, będąca głównym szlakiem na Warmię i Mazury, łączy drogę krajową nr 1 w miejscowości Dolna Grupa pod Grudziądzem z przejściem granicznym z Litwą w Ogrodnikach. Natomiast droga krajowa nr 55, również łączy drogę krajową nr 1, ale w miejscowości Stolno i biegnie do miejscowości Nowy Dwór Gdański, gdzie krzyżuje się z drogą krajową nr 7, łączącą Trójmiasto z granicą Polski ze Słowacją w Chyżnem. Ponadto przez Grudziądz przebiega droga wojewódzka 534, łącząca Grudziądz z Rypinem.
          Grudziądz charakteryzuje się w ostatnich latach szczególnie dynamicznym rozwojem miejskiej infrastruktury drogowej.
          W ostatnim czasie zrealizowano dwie niezwykle ważne inwestycje drogowe, dofinansowane z funduszy europejskich. W 2007 roku zakończono realizację projektu: „Budowa drogi zbiorczej Droga Łąkowa w Grudziądzu”, którego celem było przejęcie ruchu tranzytowego z rejonu ulic Chełmińskiej oraz Gdyńskiej i przekierowanie go na Trasę Średnicową.
          Drugą strategiczną dla miasta inwestycją drogową była „Budowa Trasy Średnicowej w Grudziądzu – Etap I”, której pierwszy odcinek o długości 3,4 km oddano do użytku w 2008 r. Wybudowanie Trasy Średnicowej ma na celu połączenie północnej części miasta z południową, a także w kolejnym etapie połączenie Trasy Średnicowej ze zjazdem z planowanego mostu autostrady A1. Ukończenie I etapu inwestycji da wymierne korzyści w postaci przeniesienia ruchu tranzytowego poza centrum miasta i poprawy przejezdności przez miasto.
          Dużym atutem miasta jest niewątpliwie rozwój komunikacji transportowej w kierunku dużych ośrodków miejskich w kraju. Planowana droga ekspresowa S5, Wrocław - Poznań – Bydgoszcz – Grudziądz poprawi połączenie Polski południowo-zachodniej z Polską północno-wschodnią. Stworzy jednocześnie znakomite warunki rozwojowe dla Grudziądza. Jednakże najwięcej korzyści przyniesie miastu autostrada A1, która stanowi fragment Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T, łączącej Skandynawię z południem Europy. Powstanie autostrady wpłynie nie tylko na poprawę istniejącego układu drogowego Grudziądza, ale przyczyni się też do jego rozwoju gospodarczego. Duże znaczenie będzie miało także zrealizowanie zaplanowanej inwestycji rozbudowy i modernizacji portu lotniczego w Bydgoszczy.
          Mimo zaawansowanych inwestycji drogowych Grudziądz nadal boryka się z bardzo złym stanem technicznym większości dróg miejskich. Co prawda sytuacja stopniowo się poprawia, jednakże nadal wiele dróg nie spełnia podstawowych wymogów niezbędnych dla roli, jaką odgrywa w systemie komunikacyjnym miasta lub też ma przekroczone wskaźniki przepustowości ruchu. Dotyczy to zwłaszcza dróg krajowych nr 16 i 55.
          Poważnym problemem Grudziądza pozostaje nadal brak powiązań i właściwej współpracy pomiędzy transportem drogowym i kolejowym. Zintegrowanie lokalnego sytemu transportu zbiorowego, tj. autobusów i tramwajów z systemem transportu regionalnego przełożyłoby się na lepszą dostępność komunikacyjną Grudziądza i tym samym na wzrost jego atrakcyjności.
          Niestety znaczenie miasta jako węzła kolejowego ciągle maleje. Wiąże się to przede wszystkim z niedostateczną częstotliwością połączeń z pobliskimi węzłami kolejowymi (Jabłonowo Pomorskie, Laskowice Pomorskie, Toruń) lub nawet ich zawieszaniem spowodowanym złym stanem technicznym torowiska (vide zawieszenie połączenia Grudziądza z Kwidzynem, a co za tym idzie brak bezpośredniego połączenia z węzłem kolejowym w Malborku). Przebudowa linii kolejowych biegnących przez Grudziądz, w tym przystosowanie szlaków dla ruchu o większej prędkości poprzez budowę dwutoru oraz elektryfikację to szansa na wzmocnienie roli Grudziądza w systemie transportu kolejowego w Polsce. Nie podejmowanie inwestycji w zakresie poprawy stanu infrastruktury kolejowej wpływa na zmniejszanie dostępności komunikacyjnej miasta.

Mapa 4. Przebieg projektowanych autostrad A1 i A2 oraz drogi szybkiego ruchu

Źródło: Urząd Miejski w Grudziądzu

Mapa 5. Połączenia drogowe Grudziądza na tle województwa kujawsko-pomorskiego

Źródło: Urząd Miejski w Grudziądzu

Mapa 6. Układ komunikacyjny miasta

Źródło: Urząd Miejski w Grudziądzu

4.1.8. Stan środowiska przyrodniczego

          Istotnymi walorami, decydującymi o atrakcyjności miasta i okolic są zróżnicowane i znaczne zasoby środowiska przyrodniczego oraz bogactw naturalnych (zasoby wody pitnej z ujęć głębinowych, złoża wód geotermalnych). Dostęp do rzeki Wisły, bogate zasoby wód powierzchniowych i podziemnych, pozytywnie wyróżniają Grudziądz i okolice. Tradycyjny układ miasta wzdłuż prawego brzegu rzeki Wisły, tworzy niepowtarzalne warunki dla rozwoju różnych form zieleni i traktów spacerowych. Miasto położone jest w Dolinie Dolnej Wisły, w mezoregionie Kotliny Grudziądzkiej, której wyróżniającym elementem są formy wysoczyznowe - zwane kępami. To pomiędzy dwiema z nich: Forteczną i Strzemięcińską powstało miasto. Kępy stromym stokiem opadają w kierunku koryta Wisły.
          Znaczącym bogactwem miasta są dolnojurajskie złoża solanek termalnych o właściwościach leczniczych. Począwszy od 2006 roku prowadzona jest eksploatacja tych złóż poprzez odwiert znajdujący się w Maruszy koło Grudziądza.
          W granicach administracyjnych miasta, w jego południowej części znajdują się dwa jeziora: Rudnickie Wielkie oraz Rządz. To pierwsze wymaga dalszej rekultywacji, ze względu na wysokie stężenie związków azotu i fosforu. Wokół Jeziora Rudnickiego Wielkiego znajdują się szczególnie atrakcyjne zespoły leśne (na terenie całego miasta znajduje się ogółem 1099 ha lasów i gruntów leśnych). W pobliżu położnego w północnej części miasta Jeziora Tarpno znajduje się kilkanaście pomników przyrody (głównie dębów). Z uwagi na interesującą florę wodną jezior: Rudnickiego Wielkiego oraz Tarpno, walory krajobrazowe oraz stosunkowo bogatą bazę turystyczno-rekreacyjną są to miejsca pozwalające na realizację różnorodnych form rekreacji i wypoczynku.
          Bogaty jest również świat zwierzęcy Grudziądza. W lasach pojawiają się lisy, kuny, jenoty, sarny, dziki. Bardzo ciekawą i liczną grupę zwierząt stanowią ptaki, w tym sowy i jastrzębie. Cześć nabrzeża Wisły na terenie miasta znajduje się na obszarze specjalnej ochrony ptaków „Dolina Dolnej Wisły”, który należy do sieci Natura 2000. Znaczące w skali kraju zimowisko nietoperzy na terenie grudziądzkiej Cytadeli stanowi strefę projektowanego specjalnego obszaru ochrony siedlisk w ramach tejże sieci.
          Niewątpliwie korzystny wpływ na stopniowo zmniejszające się zanieczyszczenie Wisły miało oddanie w 2002 roku do eksploatacji oczyszczalni ścieków w podgrudziądzkiej Nowej Wsi, która odbiera ścieki z terenu miasta oraz gminy.

4.1.9. Współpraca międzynarodowa.

          Ważną formą współpracy międzynarodowej są więzi łączące Grudziądz z jego miastami partnerskimi: Gütersloh w Niemczech (miasto w Nadrenii Północnej–Westfalii, główna siedziba koncernu Bertelsmanna i firmy Miele) oraz Falun w Szwecji (centrum sportów narciarskich, siedziba firmy Ericsson). Kontakty z miastami partnerskimi rozwijają się głównie w sferze edukacji (w tym wymianie młodzieży) oraz kultury. Począwszy od 2006 roku rozwijane są kontakty z północnoirlandzkim okręgiem Newry and Mourne.
          Szansę na dalsze rozwijanie współpracy międzynarodowej stanowi obecność oferty miasta (w tym turystycznej i inwestycyjnej) na targach w kraju i zagranicą.

4.2. Analiza SWOT
4.2.1. Mocne i słabe strony miasta

Tabela 3. Mocne i słabe strony – analiza SWOT

MOCNE STRONY

SŁABE STRONY

  • Korzystne położenie geograficzne i komunikacyjne (m.in. autostrada A1, drogi krajowe nr 16 i 55)

  • Zasoby uzbrojonych terenów pod inwestycje przemysłowo-składowe (grudziądzka podstrefa PSSE, GPP) oraz terenów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe

  • Dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna (w tym oczyszczalnia ścieków, składowisko odpadów, sieć elektroenergetyczna wysokiego napięcia oraz magistrala gazowa)

  • Atrakcyjność turystyczna i rekreacyjno-wypoczynkowa

  • Silna pozycja Grudziądza w środkowej części Pomorza Nadwiślańskiego jako ośrodka administracyjnego, kulturalnego i gospodarczego

  • Progospodarcza polityka władz samorządowych

  • Przygotowane dokumenty programowe oraz urbanistyczno-planistyczne

  • Lecznictwo szpitalne o znaczeniu ponadlokalnym

  • Rezerwy siły roboczej

  • Rozbudowany i elastyczny sektor edukacyjny
  • Zły stan techniczny dróg miejskich

  • Niedostatecznie rozwinięty system sieci kolejowej

  • Niezadowalający stan techniczny zabudowy mieszkaniowej oraz architektury zabytkowej

  • Niedostateczne wykorzystanie potencjału przyrodniczego, kulturowego i turystycznego

  • Niedostateczne zasoby mieszkań komunalnych i socjalnych

  • Niezadowalający poziom przedsiębiorczości mieszkańców oraz słaba aktywność rozwojowa sektora MŚP

  • Niedostatecznie rozwinięty system promocji miasta

  • Niewystarczający potencjał instytucji otoczenia biznesu a także słaba współpraca i aktywność istniejących IOB (instytucji otoczenia biznesu)

  • Wysokie bezrobocie o niekorzystnej strukturze oraz związane z tym zjawisko wykluczenia społecznego

4.2.2. Szanse i zagrożenia dla miasta

Tabela 4. Szanse i zagrożenia – analiza SWOT

SZANSE

ZAGROŻENIA

  • Rozwój infrastruktury drogowej o znaczeniu krajowym i międzynarodowym, jak również infrastruktury miejskiej

  • Zwiększenie znaczenia portu lotniczego w Bydgoszczy i Gdańsku

  • Zwiększenie wykorzystania turystycznego i gospodarczego Wisły

  • Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości oraz prozatrudnieniowa polityka gospodarcza państwa

  • Zwiększenie zainteresowania regionem przez inwestorów i turystów

  • Dostępność zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji, w tym fundusze pomocowe UE

  • Rosnąca tendencja do dostosowywania form i kierunków kształcenia do wymagań rynku pracy

  • Rozwój turystyki, rekreacji i lecznictwa uzdrowiskowego

  • Wzrost znaczenia współpracy międzynarodowej i międzyregionalnej

  • Modernizacja infrastruktury kolejowej
  • Opóźnienia w realizacji inwestycji w zakresie poprawy komunikacji drogowej

  • Zwiększanie przez władze centralne liczby zadań gmin i powiatów, bez zapewnienia dodatkowych środków finansowych na ich realizację

  • Marginalizacja gospodarcza regionu

  • Niedoskonałe ustawodawstwo i biurokracja ograniczające rozwój społeczny i gospodarczy

  • Ograniczenie samorządności poprzez uzależnienie budżetów gmin i powiatów od budżetu państwa

  • Postępujące rozwarstwienie ekonomiczne społeczeństwa

  • Niekorzystne zmiany demograficzne

  • Wzrost kosztów kształcenia

  • Niestabilna polityka zdrowotna państwa

          Właściwa interpretacja oraz tematyczne pogrupowanie zarówno mocnych, jak i słabych stron Grudziądza, a także jego szans i zagrożeń, mających wpływ na jego sytuację, pozwoliły wytyczyć zakres zagadnień i działań, które należy podjąć w celu ograniczenia i eliminacji negatywnych czynników ograniczających rozwój miasta. Wykonana analiza SWOT ukazała w swej treści, iż największe problemy tkwią zarówno w niedostatecznie rozwiniętej infrastrukturze technicznej, jak również w sferze społecznej o niezadowalającym poziomie, wskazując jednocześnie konieczność potrzeby działań naprawczych i rozwojowych. Zaznaczyć należy, iż rezultaty przeprowadzonej analizy pozwoliły nie tylko rozpoznać i dokonać oceny potencjalnych zagrożeń, w jej ramach wskazano ponadto kierunki rozwoju oraz szereg atutów jakimi dysponuje miasto, których racjonalne wykorzystanie może znacznie wspierać społeczno-gospodarczy postęp Grudziądza.

 

następna strona

Metadane - wyciąg z rejestru zmian

Akcja Osoba Data
Dodanie dokumentu: Tomasz Kopczyński 18-11-2008 12:17
Osoba, która wytworzyła informację lub odpowiada za treść informacji: 18-11-2008
Ostatnia aktualizacja: Tomasz Kopczyński 23-12-2008 10:37